Gidsen: Rien van der Vorm en Hans Sanders (voorzitter Rotta).
Aantal deelnemers: 22. Eén deelnemer liep mee vanwege een maatschappelijke stage.
Rien vertelt over de grote kapwoede in het Lage Bergse Bos (LBB). Rien en Hans hebben Staatsbosbeheer (SBB) en het aannemersbedrijf dat de kap uitvoert zover gekregen dat ze het wat rustiger aan gaan doen en meer overwogen te werk gaan. We noemen dit: Natuurgericht Bosbeheer. Niet alles kappen, ook niet alle essen kappen, je krijgt een wat evenwichtiger bos. Op de kale vlaktes zie je nu al boompjes en struiken opkomen die nog geen kans hebben gehad om op te groeien. De watergangen worden ook meteen aangepakt. Waterberging wordt steeds belangrijker. Er staan nog veel oude en kromme bomen. Rien is daar helemaal verrukt van. Ik zeg nog tegen hem: “Over vijf jaar lopen wij ook zo“. Tot zover mijn verhaal over de werkzaamheden in het LBB.
Jonkie vliegenzwam
Paddenstoelen kun je indelen in saprofyten (leven van dode organismen, de opruimers van dode planten en boomresten), sapros betekent verrot. De parasieten leven op levende organismen. De mycorrhiza zijn schimmels. Zij hebben een ondergrondse samenlevingsvorm met de wortels van bomen en planten. De schimmels leveren aan de boom de mineralen en de schimmels krijgen er suikers voor terug voor de eigen voeding.
Na deze wijze les duiken we de bagger en de modder in. Het pad ligt vol sporen van grote werkvoertuigen. In de gaten en kuilen staat water. Dus: lekker soppen. Dit doet me denken aan het liedje uit mijn kinderjaren: ‘Hansje loopt op klompen, simpe sampe sompe’.
Melkzwam
Maar nu: we zien een melkzwam. Deze zwam behoort tot een zeer omvangrijke groep van plaatjeszwammen. Bij kneuzing van de hoed komt er melk uit. Vandaar de naam. Soms is de melk geel, oranje of paars. Het is net een milkshake. De kleuren zijn belangrijk voor de determinatie. De melkzwam leeft in symbiose met de eik waar hij onder staat.
Vliegenzwam
De volgende zwam is de vliegenzwam. De boeren kookten deze zwam. De melk die je dan krijgt deden ze in potjes en op schalen en zetten die dan in de schuur. De vliegen dronken ervan en stierven een smartelijke dood. Zo hielden de boeren hun stallen vliegenvrij. Vliegenzwammen staan vaak bij berken. Er staat een eenzame parasolzwam. We zien minuscule geweizwammetjes, zo genoemd omdat ze lijken op de geweien van herten.
Zwerminktzwammen
Zwerminktzwammen. We vullen onze vulpennen ermee. De Rotta-Rangers maken de meest mooie tekeningen met de inkt van deze zwam. Je kunt ze eten maar je moet er geen glaasje wijn bij drinken want dan word je dood en doodziek. Inktzwammen en alcohol gaan absoluut niet samen. Je bent gewaarschuwd.
Paddenstoelen vormen soms een heksenkring. Hoe ontstaat zoiets. Een paddenstoel fungeert als naaf van een fietswiel. Het mycelium verspreidt zich als de spaken van een wiel. Bij de velgen ontstaan nieuwe paddenstoelen. Het gras binnen een heksenkring heeft een andere kleur dan het gras buiten die kring. In Engeland, in de buurt van de Stonehenge, is vanuit een vliegtuig een heksenkring ontdekt met een doorsnee van een kilometer.
Tegen een stapel populierenstammen groeien geschubde bundelzwammen en op die stapel zie je ook mos en plakkaatzwammen. Deze stammen hoeft SBB niet op te ruimen want deze stammen verdwijnen wel vanzelf. Verder zien we nog geschubde inktzwammen, een beurszwam, zwavelkoppen en franjehoeden. Mooier kun je het niet treffen.
Hoewel het een paddenstoelenexcursie is hebben we natuurlijk ook naar vogeltjes gekeken: gaai, roodborsten met dat smörrebröd -accent, vuurgoudhaantjes, eksters, groenlingen, boomkruiper, grote bonte specht, pimpelmees, sperwer, blauwe reiger, zilvermeeuwen en allerhande eenden en ganzen.
Op de plaats van de oude manege staan lange rijen netten. Die dienen voor vleermuizen zodat zij zich kunnen oriënteren. Vleermuizen zijn door de massale houtkap hun oriëntatiepunten kwijtgeraakt.
Het was een zeer aangename excursie. Dank aan Rien en Hans en dank aan alle deelnemers.
Verslag en foto’s: Piet Mulder.
Aardappelbovist
